Otizmin Nörolojik Nedenleri

Otizm spektrum bozuklukları nörogelişimsel bozukluklardandır. Bu sebeple son yıllarda otizm ve beyin üzerine birçok nörobilimsel araştırma yapıldı. Bu araştırmalardan hem otizmin sebepleri, hem otizm belirtilerin sebepleri hem de eğitsel müdahale yöntemlerinin düzenlenebilmesi adına çok değerli ipuçları elde edildi.

Araştırmalar hayli fazla, hepsini tek yazıya sığdırmak mümkün değil. Ama en önemli 5 bulguyu konuşabiliriz.

Beyin Boyutu

Bazı otizmli bireylerde beyin boyutu farklı olabiliyor. Bunun iki sebebi var. Birincisi 1-2 yaş arası beyin büyüme hızının normal gelişim gösteren akranlarına göre otizmli bebeklerde daha yüksek olması. İkincisi ise 4 yaşa kadar gerçekleşmesi gereken nöronal budamanın olmayışı.

2-4 yaşlarındaki normal gelişim gösteren çocuklar ile otizmli çocuklarda beyin büyüklüğü üzerine Kaliforniya Üniversitesi’nde yapılan “Otizmde erken dönem beyin gelişiminde anormalite” adlı araştırmada, otizmli çocukların %90’ının akranlarına göre ortalamadan daha büyük beyin hacimlerine sahip olduğu görülmüş.

Bu durum otizmli bireylerde serebral korteksteki gri madde kalınlığının normalden fazla olmasına yol açıyor. Gri maddenin fazlalığı gereksiz nöronal bağlantılar sebebiyle en ufak uyaranda bile karmaşa yaşanmasına yol açıyor.

Amigdala

Otizmli bireylerin beyinlerinde normal gelişim gösteren bireylerin beyinlerine göre amigdala’da büyüklük ya da küçüklük görülmekte. Amigdala duygusal hafıza ve duygusal tepkilerden sorumlu bölge. Bu bölgede büyüme görülen otizmli bireyler dış uyaranlara aşırı duygusal tepkiler verirken, küçülme görülen bireyler uyaranlara tepkisiz kalabiliyor.

Ayrıca amigdala ve serebral korteks bir arada çalışarak sosyal biliş görevini yerine getiriyor.

Korpus Kallosum

Korpus kallozum da otizmli çocuklarda normal gelişim gösteren bireylere göre farklı. İki beyin yarısı arasındaki iletişim bu bölge tarafından sağlanıyor. Örneğin duymada sol beyin duyulanların kelimesel anlamını çözümlerken, sağ beyin ima, ironi, duyguyu yorumluyor. Bu bölge ikisini bir araya getirerek toplam anlamı ortaya çıkarıyor. Otizmli çocuklarda bu süreçte de bozukluklar var. İmayı söz ile birleştiremiyorlar ya da görme duyusundan gelen yüz bilgisini alırken onun duygusal anlamını yani mimiği yorumlamayı birleştiremiyorlar.

Hipokampus

Otizmli bireylerin beyinlerinde hipokampuste anormallik de gözleniyor. Hipokampus yakın zamanda yaşanan olaylar ve yeni bilgilerin işlendiği bölge. Hipokampuste görülen anormallikler yeni anı ve bilgilerin işlenip kaydedilmesini zorlaştırıyor. Bu durum da öğrenmeyi doğrudan etkiliyor

Beyin Sapı

Son olarak beyin sapında da anormallikler var. Beyin sapı iç organları yönetmek dışında bilinç ve uykuyu da düzenlemekle görevlidir. Bu bölgedeki problemler ise otizmli çocukların çevresine karşı bilinçsiz, ilgisiz bir halde olmasına yol açabilir. Uyku düzeniyle ilgili sıkıntılar yaşanabilir. Örneğin uykuya dalamamak ya da gün içerisinde aralıklarla kısa süreli uykuya dalmak gibi uyku problemleri yaşanabilir.

Bonus: Ayna Nöronlar

Otizm ayna nöronlar ilişkisi oldukça araştırılan bir konu. Peki ayna nöronlar ne demek? Ayna nöron sistemi, sosyal beceri, taklit becerisi ve empatinin temelini oluşturmaktadır. Otizm ve ayna nöronlar arasındaki ilişki ise ayna nöronlardaki bozuklamalar sebebiyle otizmde sosyal beceri öğretimi ve otizmde taklit ve taklit becerileri çalışmaları konusunda zorluklara yol açmaktadır. En basit ayna nöronlar deneyi, esneme ile gözlenebilir. Esnemenin karşımızdaki bireyin de esnemesine yol açmasının sebebi ayna nöronlardır. Ayna nöronların işlevi gördüğümüz durumları biz yaşamışızcasına beynimizin deneyimlemesini sağlamaktır. Örneğin çocuğumuz bacağını çarptığında bizim de bacağımızda acı hissetmemiz yine ayna nöronlar sayesinde olmaktadır.